Dziś możemy podróżować po regionie następującymi obwodnicami:
oraz
1) „Dużą obwodnicą bieszczadzką” zwaną też „wielką pętlą” na trasie: Lesko - Baligród - Cisna - Przysłup - Wetlina - Ustrzyki Górne - Smolnik - Lutowiska - Ustrzyki Dolne - Lesko (150 km). Najbardziej malowniczy krajobraz można podziwiać na odcinku Baligród - Ustrzyki Górne - Lutowiska - Czarna.
2) „Małą obwodnicą bieszczadzką” zwaną „szlakiem zabytków architektury po bieszczadzkim Pogórzu” na trasie: Lesko - Hoczew - Średnia Wieś - Polańczyk - Wołkowyja - Rajskie - Czarna - Ustrzyki Dolne - Olszanica - Lesko (94 km). W tym przypadku fascynować nas będą zabytki architektury drewnianej i malownicze otoczenie Jeziora Solińskiego na odcinku od Polańczyka do Chrewtu.
3) „Doliną Osławy i Solinki” na trasie Lesko - Zagórz - Poraż - Morochów - Mokre - Szczawne - Rzepedź - Komańcza - Nowy Łupków - Wola Michowa - Cisna - Dołżyca - Buk - Polanki - Terka - Bukowiec - Polańczyk - Solina - Myczkowce - Zwierzyń - Lesko (ok. 150 km). Na tej z kolei trasie podróżować będziemy „szlakiem ikon i cerkwi łemkowskich w rozległej nieco dolinie rzeki Osławy”. Za Przełęczą Przysłup powita nas znacznie węższa, lecz nie mniej urzekająca dolina rzeki Solinki. Fascynować będzie licznymi przełomami, stromymi stokami wzniesień lub urwisk, wypływających z gór strumieni oraz malowniczym otoczeniem bieszczadzkich jezior.
Dwie kolejne obwodnice znajdują się na Pogórzu Bieszczadów i w Parku Krajobrazowym Gór Słonnych. Są jeszcze mało popularne, lecz niezmiernie ciekawe pod względem krajobrazowym, przyrodniczym i kulturowym. Naprawdę warto je poznać bliżej.
4) „Szlak zabytków architektury w Parku Krajobrazowym Gór Słonnych”: Lesko - rez. Sobień - Załuż - serpentyny w Górach Słonnych - Tyrawa Wołoska - Kuźmina - Roztoka - Wojtkowa - Liskowate - Krościenko - Brzegi Dolne - Łodyna - Leszczowate - Wańkowa - Olszanica - Uherce Mineralne - Glinne - Lesko (ok. 150 km).
5) „Szlak ikon w okolicach Sanoka”: Lesko - Bezmiechowa Górna (szybowisko) - Olszanica - Wańkowa - Paszowa - Rakowa - Tyrawa Wołoska - Hołuczków - Siemuszowa - Tyrawa Solna - Mrzygłód - Łodzina - Dobra - Ulucz - powrót doliną Sanu do Leska przez Mrzygłód - Międzybrodzie - przełom Sanu - Trepczę - Sanok - Olchowce - Bykowce - Załuż - Łukawicę - Lesko (ok. 150 km).
Następne 2 obwodnice pozwolą nam poznać krainę prerii u podnóży Pasma Bukowicy we wschodniej części Beskidu Niskiego oraz wschodnią część Dołów Jasielsko-Sanockich. Oto one:
6) „Po Pogórzu Bukowskim” na trasie: Lesko - Gruszka - Tarnawa Górna - Czaszyn - Brzozowiec - Kulaszne - Szczawne - Wysoczany - Płonna - Karlików - Wola Piotrowa - Bukowsko - Wola Sękowa - Nowotaniec - Nadolany - Pielnia - Pisarowce - Markowce - Pobiedno - Zboiska - Prusiek - Niebieszczany - Poraż - Zagórz - Postołów - Wola Postołowa - Lesko (ok. 120 km).
7) „Szlakami zabytków wokół Dołów Jasielsko-Sanockich” na trasie: Lesko - Załuż - Sanok - Czerteż - Kostarowce - Strachocina - Bażanówka - Jaćmierz - Wzdów - Jasionów - Trześniów - Haczów - Korczyna - Kombornia - Prządki - Odrzykoń - Krosno - Żarnowiec - Bóbrka - Wietrzno - Rogi - Miejsce Piastowe - Iwonicz - Rymanów - Sieniawa - Besko - Zarszyn - Nowosielce - Pisarowce - Sanok - Zagórz - Lesko.
Propozycja 7 całodniowych wycieczek krajoznawczych ułatwić może poznanie regionu i wielu jego walorów turystyczno-krajoznawczych z okien samochodu.
Bieszczady są również doskonałą bazą wypadową na Słowację i Ukrainę. Podróżować możemy autokarem, busem lub własnym samochodem, a także rowerem. Oto propozycje tras:
Trasy autokarowe:
8) „Na Słowację”: Lesko - Sanok - Miejsce Piastowe - Dukla - Barwinek - Przełęcz Dukielska (500 m) granica państwa - Komarnik Vysny - Komarnik Niżny - Krajna Polana - Hunkowce - Ladomirowa - Svidnik - Niżny Orlik - Vysny Orlik - Niżny Mirosów - Vysny Mirosów - Hutka - Niżna Polianka - Jedlinka - Smilno - Zborów - rezerwat przyrody „Zborovsky hradny vrch” i zamek zborowski - Dlna Luka - Bardejowskie Kupele - Bardejov - (powrót do granicy państwa tą samą trasą w kierunku odwrotnym - Tylawa - Daliowa - Jaśliska - Wola Niżna - Moszczaniec - Wisłok Wielki - Czystohorb - Komańcza - Rzepedź - Szczawne - Kulaszne - Brzozowiec - Czaszyn - Tarnawa D. - Zagórz - Lesko. 9) „Na Ukrainę”: Lesko - Słonne Góry - Tyrawa Wołoska - Kuźmina - Bircza - Park Krajobrazowy Pogórza Przemyskiego - Krasiczyn - Przemyśl - Medyka - Lwów - powrót tą samą trasą ( z reguły nocą).
Wycieczki samochodem:
9) „Doliną Sanu i Solinki z Leska na Słowację” można już dziś pojechać samochodem wybierając malowniczy odcinek międzynarodowej trasy transgranicznego szlaku rowerowego „Zielony Rower”: Lesko - Glinne - Kostryń - Uherce Mineralne - Zwierzyń - ORW „Caritas” - Myczkowce - Bóbrka - Solina - Polańczyk - Wołkowyja - Bukowiec - Terka - Polanki - Łopienka - Buk - Dołżyca - Cisna - Majdan - (tutaj szlak rowerowy odchodzi na Słowację przez Liszną - Roztoki Górne - Przełęcz nad Roztokami (granica państwa - przejście rowerowo-piesze. Czas przejazdu rowerem ok. 7 - 8 godz.) - Żubracze - Przełęcz Przysłup - Maniów - Wola Michowa - Smolnik - Zubeńsko - Nowy Łupków - Osławica - Radoszyce - Przełęcz Radoszycka (684 m) granica państwa. Na Słowacji można spędzić dwa lub trzy dni w zależności od naszych zainteresowań. Na dalszym odcinku trasy słowackiej wymieniam obiekty godne uwagi. Warto je uwiecznić w fotografii, a to zajmuje sporo czasu. c.d. „Szlakiem słowackich zabytków sztuki sakralnej”
Przełęcz Radoszycka granica państwa - Palota - Vydrań - Medzilaborce (zabytki i muzea miasta) - doliną Laborca przez - Monastyr Krasny Bród - Volica - Radvań - Brestov - Hrabovec - Kośkovce - Hankovce - Lubisa - Kochanovce - Lackovce - HUMENNE (zabytki i muzea miasta) - doliną rzeki Cirochy do Sniny przez - Hazin - Kamenica - Modra - Dlhe nad Cirochą - Bela - SNINA - Stakcin - Jalova - Jezioro Starina - Prislop - Topola (cerkiew)- Runina (cerkiew) - doliną potoku Ulicka - Kolbasov - Rusky Potok (cerkiew) - Ulic - Ulicske Krive (cerkiew) - Zboj (cerkiew) - Nova Sedlica (cerkiew) - powrót doliną Zbojskiego Potoku do Ulic - Ruska Volowa (cerkiew) - Klenova - Kalna Roztoka (cerkiew) - (możliwość zjazdu do Sniny) lub podróż dalej - Klenova - Ubla (rowerowe przejście graniczne międzynarodowego szlaku rowerowego „Zielony Rower” na Ukrainę) - Dubrava - Smigovec - Hrabova Roztoka (cerkiew) - powrót do Dubravy - Rusky Hrabovec - Ruska Bystra (cerkiew) - Podhorod - Benatina - Unovce (cerkiew) - powrót do Podhorodu - Chońkovce - SOBRANCE - Komarovce - Ruskovce - Jasenov - Vysne Remety - Remetske Hamre - możliwość odbycia wycieczki do jeziora Morskie Oko (Hranena krajina oblast Vihorlat) - Poruba - Jovsa - Jezioro Zemplińska Sirava - Kusin - Klokocov - Kaluza - Vinne (cerkiew) - MICHALOVCE (zabytki i centrum miasta)- Petrovce - Nacina Ves. - Stankovce - Strazske - Niżny Hrabovec - Hencovce - Vranov nad Toplą - powrót w dolinę rzeki Ondavy - Majerovce - Sedliska - Podcicva - Benkovce - Mala Domasa - Giglovce - wzdłuż Jeziora Wielka Domasa przez - Rafajovce - Nova Kelca - Turany - Mrazovce - Tokajik - Minovce - Breznica - Sitnik - STROPKOV - Kusinec (cerkiew) - Chotca - Potoky Wyskovce (cerkiew) - Vislava (cerkiew) - Chotca - Olsavka (cerkiew) - Bukovce - Gribov (cerkiew) - Kożuchovce (cerkiew) - powrót do Bukovce - Staśkovce - Vladica (cerkiew) - powrót do trasy Staśkovce - Mirola (cerkiew) - Bodrużal - Prikra (cerkiew) - Krajna Polana (cerkiew) - zjazd do SVIDNIKA przez - Korejovce (cerkiew) - Krajne Cierno (cerkiew) - Ladomirova (cerkiew) - SVIDNIK (skansen) - powrót trasą główną do Krajnej Polany - Niżny Komarnik (cerkiew) Vysny Komarnik (cerkiew) - Barwinek (granica państwa) - Tylawa - Jaśliska (kościół i cudowna ikona w Sanktuarium Matki Bożej) - dalej drogą karpacką przez Jaśliski Park Krajobrazowy - Wisłok Wielki (cerkiew) - do Komańczy (2 cerkwie: prawosławna i greckokatolicka).
Trasy rowerowe z Bieszczadów na Słowację:
10) Propozycja 3-dniowej trasy rowerowej z Cisnej na Słowację rowerem przez Przełęcz nad Roztokami z Ciśniańsko - Wetlińskiego Parku Krajobrazowego do Chranienej krajiny oblasti Vychodne Karpaty
Trasa widokowo - przyrodnicza z elementami kultury karpackiej
1 dzień: dojazd: Cisna - Majdan - Liszna - Przełęcz nad Roztokami (795 m) - Ruskie Sedlo - Orenicova Skala - doliną rzeki Ulicka - Runina (cerkiew) - Topola (cerkiew, Chram św. Archaniela Michala) - Kolbasov - Rusky Potok (cerkiew) - Ulicska Ostra - Ulic - Ulicske Krive (cerkiew) - Zboj (cerkiew) - Nova Sedlica (cerkiew) - Ulić - Vysoky Vrch - trasą rowerową - Ruska Volova - Klenova - Kalna Roztoka (cerkiew) - Stakcin - doliną rzeki Cirochy do Jeziora Starina - Jalova (cerkiew) - Stakcin - Snina (nocleg) - 2 dzień: zwiedzamy okolice Sniny z ewentualną wycieczką pieszą na Sninski Kamień 3 dzień: powrót wzdłuż łuku Karpat do Przełęczy Łupkowskiej trasą: Snina - doliną rzeki Pcolinki - Pcoline - Cukalovce - Kostovice - możliwość skrótu i powrotu przez Osadne (cerkiew) - granica państwa - Balnica - Solinka - Żubracze - Majdan - Cisna - lub wydłużenie trasy dalej przez - Niżna Jablonka - Svetlice - Vyrava - Cabalovce - Medzilaborce - Vydrań - Palota - granica państwa Przełęcz Radoszycka (687 m) - Radoszyce - Nowy Łupków - Wola Michowa - Mików - Żubracze - Majdan - Cisna.
11) Propozycja 1-dniowej wycieczki rowerowej na Słowację z Komańczy
Trasa: Komańcza - Radoszyce - Przełęcz Radoszycka granica państwa - Palota - Vydrań - Danova - Kalinov - Medzilaborce - Monastyr Krasny Bród - Habura - Certizne - granica państwa - Lipowiec - Jaśliska - Moszczaniec - Wisłok Wielki - Czystohorb - Komańcza.
Warto też wiedzieć, iż naniesione na mapy Compassu trasy rowerowe wytyczają kolejne mniejsze obwodnice, których poznanie zająć nam może 2 tygodnie. Gdy zechcemy jeszcze wspiąć się na bieszczadzkie połoniny, poznać bliżej niepowtarzalny urok wschodniobeskidzkiego krajobrazu i bogactwa przyrody w Bieszczadzkim Parku Narodowym potrzebujemy kolejny tydzień. Miesięczny - co najmniej - pobyt w Bieszczadach ułatwi nam dokładniejsze poznanie tej uroczej górskiej krainy.
Stanisław Orłowski - Stowarzyszenie Przewodników Turystycznych „Karpaty”