Liskowate (ok. 440 m. n.p.m.) – to wieś zamieszkała prze pewien czas przez emigrantów greckich, dziś osadników polskich. Posiadała szkołę, schronisko młodzieżowe, ale wyludniana utraciła je.

Ważniejsze epizody z przeszłości: 1544 r. – istniała wieś królewska założona na prawie wołoskim i należąca do starostwa przemyskiego. 1565 r. – podczas lustracji tej wsi królewskiej odnotowano 28 kmieci osiadłych na 14 i pół łanach, 3 bartników i popa. Przypuszczalnie była już cerkiew. Powinności podatkowe chłopów były podobne jak w pobliskim Krościenku. Płacili oni 2 razy w roku czynsz doroczny (na św. Marcina po 16 gr. I na św. Piotra 23 grosze. Ponadto podatek konny 45 gr., stacji – 30 gr., kuchennego – 31 gr., poczty – 28 gr., z czego 1/3 przypadała kniaziowi. W sumie podatek ze wsi do skarbca królewskiego wynosił 26 zł 1 gr., i 12 denarów. Kniaź płacił za 12 należnych baranów po 7 groszy za sztukę. Miał więc 6 łanów gruntów. Bartnicy płacili po 1 miarce miodu, każda warta po 12 groszy. Dań barania wynosiła z każdego pół łanu po 1 baranie składana po świętach, a z łaski pana starosty ci, co owiec nie mieli płacili po 8 gr. Danina z wieprzy – w myśl prawa wołoskiego – z każdego pół łanu po wieprzu brana była po św. Michale. Wójtowi z tego nic nie przypadało. Istnienie wsi w okresie staropolskim potwierdzają dokumenty wydane przez 3 monarchów: 1564 r. – przez Zygmunta I Starego na łan pola, 1633 r. – potwierdzony przez Władysława IV, 1691 r. – podobny zapis (hranota) wydany przez Jana III Sobieskiego. 1787 r. – po I rozbiorze Polski Austriacy włączyli Liskowate do klucza dobromilskiego dóbr kameralnych. 1836 r. – „Rozmaitości” lwowskie (nr 23) m.in. o Liskowatem tak pisały: „Dawnemi czasy osiedlili się we wsi tatarscy osadnicy, a od nich ma pochodzić rodzina Hakłaków” i że „między ludem krążą podania odnośnie tych czasów”. 1880 r. – wieś należała administracyjnie do powiatu dobromilskiego, gdzie był sąd, poczta i urząd powiatowy. Do stacji kolejowej w Krościenku było 5 km. Otaczały ją wokół nast. miejscowości: od płn.-zach. Jureczkowa, od pn. Kwaszenina, od wsch. Łopuszanka, od płd. wsch. Wolica, od pd. Berehy Dolne, od płd. zach. Łodyna i Leszczowate. (Berehy, Łodyna i Leszczowate leżały już w pow. Liskim). Wody z całego obszaru zbierał potok Karaszyna spływający do Strwiąża. Szczyt 632 m nosił nazwę Wolańska Kiczera i był zalesiony. Na wschodzie w lesie Karaszyna wyróżniało się wzgórze Krzemień (615 m) Wieś liczyła wówczas 1088 mieszkańców, w tym 5 we dworze obrządku grecko-kat. Na miejscu była parafia grecko-kat., parafia rz.-kat. w Jasieniu. Własność większa (rządowa) miała 27 morgów roli ornej, 2 – łąk i ogrodów, 7 – pastwisk, 1256 lasu. Własność mniejsza: 1738 morgów roli, 198 – łąk i ogrodów, 295 pastwisk, 138 lasu.

Warto zobaczyć:

  1. Dawną drewnianą cerkiew grecko-katolicką z 1832 r. p.w. Narodzenia N.P. Marii przejętą w 1974 r. na filialny kościół rzymsko-katolicki. Świątynia stoi niedaleko drogi na niewielkim wzniesieniu i jest orientowana. Już z daleka przykuwa uwagę swoją ładną sylwetką. Jest budowlą trójdzielną o kwadratowych członach wzniesioną na planie wydłużonego prostokąta w konstrukcji zrębowej i węgłowaną na obłap z ostatkami. Zewnątrz otacza ją wydatny daszek okapowy kryty gontem i wsparty na belkach zrębu. Nakrycie stanowią kryte gontem duże dachy łamane: nad prezbiterium dwuspadowy z wydatnym okapem, a nad nawą i babińcem gontowe dachy namiotowe. Nadają one świątyni swoistego uroku. Przy prezbiterium znajdują się dwie prostokątne zakrystie, nawa główna jest szersza od pozostałych członów budowli, a przy babińcu od zachodu dobudowano prostokątny przedsionek. Tę oryginalną sylwetkę cerkwi stworzyli dwaj znani wówczas cieśle: Iwan Raka z Łopuszanki i Wasyl Tymczak z Lisówka. We wnętrzu obiektu nad nawą znajduje się nadwieszony chór muzyczny i zwierciadlane, wzmocnione dwoma skrzyżowanymi tragarzami sklepienie. Na jednym z nich wyryta jest data budowy cerkwi i nazwiska majstrów. W prezbiterium zastosowano sufit z fasetą, a w zakrystiach stropy belkowe. Wnętrze urozmaica prostokątny wykrój tęczy o ściętych narożnikach. W nawie okna są zamknięte półkoliście (były powiększane w 1929 r.), a w babińcu umieszczono dwa okienka w kształcie leżącego prostokąta. Do wnętrza prowadzą solidne drzwi z okuciami i z zamkiem z XIX wieku. Pod okapem znajduje się ozdobna wycinanka z 1929 r., tj. z okresu pierwszego remontu świątyni. Zrębową konstrukcję zwieńczenia nad babińcem zasłania płaski strop stanowiący podłogę istniejącej kiedyś na piętrze kaplicy św. Dymitra. W latach 1953-54 wnętrze cerkwi przedzielono stropem, przerabiając budynek na magazyn. W 1960 r. przeprowadzono konserwację i częściową rekonstrukcję, a w 1976 r. i miał miejsce kolejny remont, którego celem było wykonanie dachu nad babińcem oraz ganku w elewacji zachodniej.
  2. Parawanowa dzwonnica murowana z kamienia i z cegły z XIX wieku została otynkowana. W dolnej kondygnacji zamurowaną półkoliście zamknięta arkadę, w górnej trzy arkady na dzwony. Nakryta jest dwuspadowym daszkiem gontowym.
  3. Cmentarz przy cerkwi posiada cenny ludowy nagrobek kamienny z krzyżem wykonany przez kamieniarzy z Brusna Starego.

Opracował Stanisław Orłowski


Pokaż obiekty z miejscowości Liskowate

Wykaz miejscowości:

Bachlawa Baligród Bandrów Berezka Bereżnica Wyżna Bezmiechowa Bóbrka k. Soliny Brzegi dolne Buk Bukowiec Bykowce Bystre koło Baligrodu Bystre koło Michniowca Chmiel Chrewt Cisna Czarna Czaszyn Dwernik Glinne Górzanka Grąziowa Hoczew Hoszów Hołuczków Jankowce Jasień Jureczkowa Komańcza Kostryń Krościenko Kulaszne Lesko Leszczowate Liskowate Lutowiska Markowce Michniowiec Mokre Morochów Morochów Myczków Myczkowce Orelec Pakoszówka Paszowa Pisarowce Polana Polańczyk Poraż Puławy Płowce Raczkowa Radoszyce Rajskie Równia Rozpucie Roztoka Rudenka Rzepedź Sanoczek Sanok Serednica Siemuszowa Smolnik Sobień Sokole Solina Średnia Wieś Srogów Dolny Srogów Górny Stefkowa Strachocina Szczawne Terka Trepcza Trzcianiec Turzańsk Tyrawa Solna Tyrawa Wołoska Uherce Mineralne Ulucz Ustjanowa Górna Ustrzyki Dolne Ustrzyki Górne Wańkowa Wetlina Wisłoczek Wisłok Wielki Wojtkowa Wojtkówka Wola Michowa Wola Piotrowa Wołkowyja Wujskie Zabłotce Zagórz Załuż Zwierzyń Żłobek Łęg Łobozew Łodyna Łodzina Łopienka Łukawica