Wołkowyja – (ok. 414 m n.p.m.) jest dziś dużą wsią rolniczo-letniskową położoną w malowniczej dolinie u podnóża widokowego szczytu Plisz (583 m) przy ujściu potoku Wołkowyjka do Solinki (obecnie do Jeziora Solińskiego).

Lokacja wsi nastąpiła przed 1463 r. na prawie wołoskim w dobrach Balów z Hoczwi, a pierwszym osadnikiem był kniaź Petrus. Ok. 1728 r. Justyna ze Żmigrodu Stadnicka (wdowa po Stefanie Balu), żona Hieronima Orzechowskiego ufundowała we wsi pierwszy kościół rzymsko-katolicki jako kaplicę filialną dla parafii w Hoczwi. Uposażenie kościoła powiększyli w 1772 r. bracia Antoni, Piotr i Ignacy Krasiccy z Leska i dzięki ich staraniom erygowano tutaj parafię. W roku 1842 wzniesiono nowy kościół, a w 1880 r. do parafii rzymskokatolickiej należało 28 wsi. Świątynia ta przetrwała do 1967 r. tj. do chwili rozebrania przez „władzę ludową” z użyciem siły przed spiętrzeniem wód zalewu solińskiego. Rozebrano wówczas także grecko-katolicką cerkiew parafialną z 1833 r. ufundowaną przez władykę przemyskiego Grzegorza Jachimowicza, chociaż zalew do niej nie sięgał. Pozostała po niej podmurówka oraz parawanowa dzwonnica przy rozwidleniu drogi z Polańczyka do Bukowca i Górzanki.

Niespokojne lata po pierwszej i drugiej wojnie światowej zmuszały Polaków do organizowania sił samoobrony. W 1919 r. powstał tutaj polski oddział samoobrony pod dowództwem Karola Czternastka, w 1943 r. oddział samoobrony pod dowództwem por. Józefa Pawłusiewicza (wszedł on jako 4 kompania w skład oddziału partyzanckiego kpt. „Muchy”-Kunickiego rozformowanego po wyzwoleniu. Od maja 1946 r. stacjonował we wsi 200-osobowy oddział Wojsk Ochrony Pogranicza i osłaniał ludność okolicznych wsi przed atakami sotni UPA.

Po spiętrzeniu wód Jeziora Solińskiego w 1968 r. wieś zmieniła częściowe swe położenie. Dziś jej zabudowa rozciąga się głównie w dolinie potoku Wołkowyjka wzdłuż bocznej drogi do Górzanki. Powstają też nowe zabudowania na stokach Plisza i Czakowa, a nad samym jeziorem znalazło miejsce kilka pól namiotowych z wypożyczalniami sprzętu wodnego, przystanek PKS i bar „Kuźnia”. Po drugiej stronie drogi stawy ośrodka zarybieniowego, przy którym działa schronisko wędkarskie (dla członków PZW). Ponadto we wsi są dwa ośrodki wczasowe, sezonowe schronisko młodzieżowe w szkole, gospodarstwa agroturystyczne i pokoje gościnne.

400 m na zachód od obwodnicy stoi na stoku kościół pw. św. Maksymiliana Kolbe wzniesiony w latach 1973-75, o nowoczesnej, ale dobrze wkomponowanej w krajobraz architekturze. Wewnątrz cenny XVI-wieczny obraz Świętej Rodziny.

Opracował Stanisław Orłowski


Pokaż obiekty z miejscowości Wołkowyja

Wykaz miejscowości:

Bachlawa Baligród Bandrów Berezka Bereżnica Wyżna Bezmiechowa Bóbrka k. Soliny Brzegi dolne Buk Bukowiec Bykowce Bystre koło Baligrodu Bystre koło Michniowca Chmiel Chrewt Cisna Czarna Czaszyn Dwernik Glinne Górzanka Grąziowa Hoczew Hoszów Hołuczków Jankowce Jasień Jureczkowa Komańcza Kostryń Krościenko Kulaszne Lesko Leszczowate Liskowate Lutowiska Markowce Michniowiec Mokre Morochów Morochów Myczków Myczkowce Orelec Pakoszówka Paszowa Pisarowce Polana Polańczyk Poraż Puławy Płowce Raczkowa Radoszyce Rajskie Równia Rozpucie Roztoka Rudenka Rzepedź Sanoczek Sanok Serednica Siemuszowa Smolnik Sobień Sokole Solina Średnia Wieś Srogów Dolny Srogów Górny Stefkowa Strachocina Szczawne Terka Trepcza Trzcianiec Turzańsk Tyrawa Solna Tyrawa Wołoska Uherce Mineralne Ulucz Ustjanowa Górna Ustrzyki Dolne Ustrzyki Górne Wańkowa Wetlina Wisłoczek Wisłok Wielki Wojtkowa Wojtkówka Wola Michowa Wola Piotrowa Wołkowyja Wujskie Zabłotce Zagórz Załuż Zwierzyń Żłobek Łęg Łobozew Łodyna Łodzina Łopienka Łukawica