Wincenty Pol
SANOK. Leżacy u stóp gór, liczący niespełna czterdzieści dwa tysiące mieszkańców Sanok, nazwany niegdyś przez średniowiecznego kronikarza „Węgierskimi Wrotami” strzegł drogi wiodącej z dawnego królestwa węgierskiego, wzdłuż Sanu, w kierunku Przemyśla, Halicza i Lwowa. W czasach ruskich, był siedzibą własti, za Jagiellonów stał się stolicą jednostki administracyjnej o nazwie Ziemia Sanocka. Dziś jest siedzibą powiatu obejmującego zachodnią część Bieszczadów, wschodni skrawek Beskidu Niskiego, ich pogórza oraz wschodnią część Dołów Jasielsko-Sanockich. Nie jest już warownymi „wrotami” strzegącymi przed obcym najazdem lecz gościnną bramą, zawsze otwartą dla podążających w ten region turystów. Historia grodu nie była łatwa, toteż przez stulecia liczne wojny i pożary gnębiły miasto, niszcząc wiele z jego zabytkowej architektury. Sporo jednak budowli udało się ocalić i odnowić i dzisiaj zdobią górującą nad doliną Sanu sanocka starówkę, jej rynek i wąskie, kręte uliczki. Architektura dopełnia to, co stworzyła już natura, a co powoduje, że położenie Sanoka, w śródgórskiej, nadsańskiej dolinie, czyni go jednym z najpiękniej położonych miast w Polsce. Świadczy o tym również fakt, iż czwarta część Sanoka wchodzi w skład Parku Krajobrazowego Gór Słonnych, a nad miastem góruje Kopiec Mickiewicza, usypany w na szczycie Góry Parkowej, na której stokach założono romantyczny park miejski. Największą atrakcją miasta są jego słynne muzea: Muzeum Budownictwa Ludowego – czyli popularny skansen, największe tego typu muzeum w Polsce i jedno z największych w Europie prezentujące architekturę i sztukę ludową Bojków, Łemków, Dolinian i Pogórzan oraz Muzeum Historyczne, posiadające jedną z najcenniejszych na świecie kolekcji ikon oraz zadecydowanie największą kolekcję prac wybitnego sanockiego artysty Zdzisława Beksińskiego. Dopełnieniem oferty muzeum, którego siedzibą jest zamek, są liczne zbiory sakralnej sztuki kościoła zachodniego, ceramika pokucka, malarstwo współczesne i inne zbiory. Stosunkowo nową atrakcją miasta jest odsłonięty w 2003 roku pomnik dobrego wojaka Szwejka, siedzącego na ławce przy zamkniętej dla ruchu i tworzącej pieszą strefę spacerową ulicy 3 Maja. Miasto posiada liczną i ciągle rozwijająca się bazę noclegową, dostosowaną do potrzeb i „kieszeni” każdego turysty, a rozbudowana komunikacja publiczna i prywatna pozwala dotrzeć do praktycznie każdej, ważniejszej miejscowości regionu bieszczadzkiego. Przez miasto przechodzą również liczne szlaki turystyczne, piesze, rowerowe, kulturowye oraz wodny. Spacerując po mieście można skorzystać z szeroko rozwiniętej sieci placówek gastronomicznych począwszy od stylowych karczm regionalnych aż po pizzerie, lodziarnie i cukiernie. Jak na niewielkie stosunkowo miasto, Sanok posiada bardzo dobrze rozwiniętą bazę sportową, na którą składa się hala sportowo-widowiskowa, tor do jazdy szybkiej na lodzie, zespół basenów krytych i odkrytych, 2 stadiony i inne obiekty rekreacyjne. Pod miastem funkcjonują stadniny koni, wyciągi narciarskie, a w pobliskim Zagórzu skocznia. Jest też Sanok miejscem organizacji licznych imprez kulturalnych i sportowych, organizowanych przez placówki kultury, MOSiR, muzea, stowarzyszenia i osoby prywatne. Jedną z większych atrakcji turystycznych miasta był do niedawna spływ Sanem, obecnie czasowo zawieszony z przyczyn technicznych. Pobliski Zagórz stworzył wraz z Sanokiem, w wyniku intensywnej rozbudowy obu tych miast i leżącego pośrodku Zahutynia, jednolity ciąg urbanistyczny. Dlatego też podrużujący tędy podróżny, nie dostrzega, kiedy przejeżdża pomiędzy tymi miastami. Można zatem rzec, że dwa te ośrodki stworzyły coś na kształt „dwumiasta”. Historia Zagórza sięga wieków średnich, lecz dopiero powstanie węzła kolejowego, pobliskich kopalń ropy oraz zakładów przemysłowych spowodowało szybki rozwój miejscowości, uwieńczony uzyskaniem praw miejskich w 1977 roku. Stąd wyruszają pociągi łączące Bieszczady z całą Polską, oraz na Ukrainę i Słowację.
Położenie Sanok, to miasto położone w południowo-wschodniej części województwa Podkarpackiego, u zbiegu dróg wiodących z Przemyśla, Rzeszowa i Krosna w głąb Bieszczadów. Rozłożyło się ono w malowniczej dolinie Sanu, u stóp Gór Słonnych stanowiących pogórze Bieszczadów, bedąc zarazem częścią tzw. Gór Sanocko-Turczańskich. Na południowy-wschód od Sanoka leży pasmo Wiechy, wchodzące w skład Pogórza Bukowskiego, na północny-zachód znajduje się Pogórze Dynowskie, zaś w kierunku zachodnim, Krosna i Jasła ciągnie się obniżenie o nazywane Dołami Jasielsko-Sanockimi lub tez Kotlina Krośnieńską. Najstarsza część miasta leży na stromym wzgórzu, którego kulminacją jest Góra Parkowa o wysokości 364 m npm. Sanok liczy 42.000 mieszkańców i 38 km2 powierzchni. Najwyższym punktem wchodzącym w granice Sanoka jest Słonny Wierch, o wysokości 668 m npm. Około jedna trzecia terenu miasta, tj las nad Olchowicami i Białą Górą wchodzi w skład Parku Krajobrazowego Gór Słonnych. Sanocka komunikacja autobusowa umożliwia dotarcie do większości miejscowości Bieszczadów, pogórza i wschodniej części Beskidu Niskiego.
Krótka historia Sanok, miasto położone malowniczo nad rzeką, od której wzięło swą nazwę, było ważnym grodem obronnym już w IX w. O czym świadczą wykopaliska archeologiczne na wzgórzu Horodyszcze, gdzie prawdopodobnie istniał „pierwotny” Sanok. Pierwsza, pisemna wzmianka o mieście pochodzi z ruskiej kroniki – Latopisu Hipackiego, który pod datą 1150 zapisuje, iż wyprawił się król węgierski Gejza na Ruś Halicką, wziął Sanok, i posadnika jego oraz wiele wsi w Przemyskiem zajął. Latopis jeszcze dwukrotnie informuje o Sanoku pisząc, że : w roku 1205 miało miejsce spotkanie księżnej Anny z królem węgierskim oraz że w 1231 r. książę Aleksander walcząc z bojarem Władysławem Jurijowiczem zbiegł do „Sanoka – Węgierskich Wrót” 20 stycznia 1339 r Sanok otrzymuje prawa miejskie na tzw. Prawie Magdeburskim, z rąk księcia halickiego Jerzego II Trojdenowicza. W rok później książę Jerzy zostaje otruty przez bojarów a Ruś Halicka zostaje zajęta przez Kazimierza Wielkiego, który w roku 1366 potwierdza prawa miejskie grodu. Po śmierci Kazimierza, Sanok na krótko popada pod panowanie węgierskie, następnie powraca w granice Polski, gdzie pozostaje do 1772 r. W Rzeczpospolitej miasto wchodzi w skład Województwa Lwowskiego – Ruskiego, będąc siedzibą jednostki administracyjnej pod nazwą Ziemia Sanocka, której godłem jest bizantyjski, żółty, dwugłowy orzeł na niebieskim tle. Symbol ten znajduje się na fasadzie budynku starostwa, wzniesionego w XIX w. Przez władze austriackie. W herbie miasta widnieje początkowo wyłącznie Św. Archanioł Michał zabijający smoka - szatana, następnie, być może w XVI lub XVII w. pojawia się dodatkowo herb włoskiego rodu Viskontich, używanego przez królową Bonę Sforzę. Sanok bowiem stanowił uposażenie wdowie królowych polskich, z których Bona zapewne przyczyniła się finansowo do przebudowy zamku ze stylu gotyckiego na renesans (działo się to za rządów kasztelana Mikołaja Wolskiego) oraz rozwoju miasta. Stąd ów rodowy motyw węża-smoka połykającego Saracena w herbie miasta jako swoiste wotum wdzięczności sanoczan. Biały orzeł został dodany do herbu w XIX w. Korona zwieńczająca herb informuje, że miasto należało do dóbr królewskich. Do wielkiego wydarzenia doszło w mieście w 1417 r. W sanockim kościele farnym wziął ślub król Władysław Jagiełło z Elżbieta Granowską. W XVII i XVIII w. w wyniku najazdu tatarskiego i licznych pożarów Sanok podupada, czemu nie zapobiegły nawet liczne przywileje królewskie, mające na celu poprawę jego położenia gospodarczego. Taka sytuacja oraz zniszczenia miasta z okresu kampanii 1809 r. - podczas, której Ksawery Krasicki próbuje bronić miasta przed Austriakami, a w obliczu przewagi nieprzyjaciół brawurowo zjeżdża konno z góry zamkowej do Sanu uchodząc w ten sposób nieprzyjacielowi - powoduje, że Austriacy na krótko przenoszą siedzibę starostwa do pobliskiego Leska, przygotowując dopiero siedzibę dla cyrkułu sanockiego. W XIX w. powstaje w Sanoku zakład kotlarski Lipińskiego i Beksińskiego, który następnie przekształca się w fabrykę wagonów, a po II wojnie Sanocką fabrykę Autobusów AUTOSAN. W 1884 r. miasto uzyskuje połączenie kolejowe z Lwowem i Krakowem. Podczas I wojny, w okresie 1914-15, Sanok na kilka miesięcy zostaje zajęty przez wojska rosyjskie, a w pobliskich górach zastyga front. W roku 1918, podobnie jak do innych miast Galicji przychodzi niepodległość. W okresie międzywojennym powstają nowe zakłady w tym Sanocka Fabryka Gumy i Fabryka Akumulatorów. 9 września 1939 r. do Sanoka wkroczyły wojska niemieckie a okupacja trwała do 9 sierpnia 1944r. Po przejściu frontu rozpoczęły się krwawe walki pomiędzy polskim oraz ukraińskim podziemiem a Ludowym Wojskiem Polskim, milicją i UB. W latach 1945-46 dokonano przesiedlenia ludności ukraińskiej na tereny Ukrainy radzieckiej a następnie, w 1947 roku, w ramach tzw. „Akcji Wisła” na ziemie zachodnie i północne Polski. r. Po wojnie miasto rozwijało się stopniowo, stając się ważnym ośrodkiem przemysłowym, komunikacyjnym i kulturowym regionu.
K U L T U R A W Sanoku działają cztery Domy Kultury: Osiedlowy Dom Kultury "Gagatek" ul. Błonie, Osiedlowy Dom Kultury "Puchatek" ul. Traugutta, Młodzieżowy Dom Kultury Pl. Św. Michała, Dom Kultury „Caritas” ul. Kościelna oraz Sanocki Dom Kultury przy ul. Mickiewicza 24. Ten ostatni prowadzi swoją działalność wykorzystując najnowocześniejszą salę widowiskową w województwie ( pełniącą również rolę sali teatralnej, teatru muzycznego z kanałem dla orkiestry i kina Dolby Stereo SR) która może pomieścić 420 osób. Największą imprezą cykliczną, podczas której występują artyści z Polski i zagranicy jest cieszący się powszechnym uznaniem: "Festiwal Muzyki Wokalnej im. Adama Didura" połączony z konkursem młodych kompozytorów muzyki poważnej odbywający się jesienią. Przy SDK działają liczne zespoły i koła tematyczne dla młodzieży. Organizatorami interesujących imprez kulturalnych są również: Muzeum Budownictwa Ludowego, na którego terenie odbywają się - "Jarmark Folklorystyczny" (w maju), oraz festiwal folklorystyczny "Na Pograniczach " (w sierpniu) i Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia, która organizuje co roku naprzemiennie "Sanockie Spotkania Gitarowe" i "Sanockie Spotkania Akordeonowe." W mieście działa Miejska Biblioteka Publiczna, będąca organizatorem szeregu wystaw i spotkań literackich. W budynku biblioteki ma swoją siedzibę stowarzyszenie "Korporacja Literacka", zrzeszające wielu wybitnych twórców Ziemi Sanockiej. Przy sanockim zamku działa Bractwo Rycerzy Ziemi Sanockiej nawiązujące do średniowiecznej historii tych terenów, dokonujące pokazów walki na broń białą oraz łucznictwa. W mieście istnieje również chór Św. Cecylii Prowadzony przez Katolickie Stowarzyszenie Kulturalne oraz Chór „IRMOS” – Prawosławnej Diecezji Przemysko-Nowosądeckiej. Bardzo aktywnie działa również Koło Numizmatyczne i R. Mękickiego będące organizatorem wielu wystaw i wydające liczne publikacje. Istniejące w mieście Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej jest wydawcą "Roczników Sanockich" zawierających szereg interesujących materiałów dotyczących historii miasta i regionu. Funkcjonuje również szereg innych stowarzyszeń. W mieście dział kino Dyskusyjnego Klubu Filmowego przy Sanockim Domu Kultury. Lokalne media tworzą: "Radio Bieszczady", oraz Telewizja Kablowa TV SANOK, „Tygodnik Sanocki” oraz Gazeta Sanocka a także internetowy Portal Regionalny www.esanok.pl Od kilu lat działa w Sanoku klub jazzowy „Pani K” będący organizatorem szeregu ambitnych koncertów i festiwali jazzowych i nie tylko.
Największe imprezy kulturalne: "Festiwal Muzyki Wokalnej im. Adama Didura" (jesień), „Sanockie Spotkania Gitarowe” (kwiecień), „Sanockie Spotkania Akordeonowe” (kwiecień), „Dni Sanoka” (czerwiec) „Dni ulicy 3 Maja” (sierpień) "Jarmark Folklorystyczny" (maj), Festiwal folklorystyczny "Na Pograniczach" (sierpień) Festiwal Jazzowy - jesień
K L I M A T Klimat omawianego terenu jest klimatem górskim o silnych cechach kontynentalnych, zróżnicowanym zależnie od rzeźby terenu i wysokości nad poziom morza. Kształtują go głównie masy powietrza polarno-morskiego, polarno-kotynentalnego i arktycznego.Wynikiem tego jest dobra pogoda końcem lata i początkiem jesieni. Najniższe temperatury występują w wysokich partiach Bieszczadów. Temperatura średnia oscyluje tu pomiędzy 4-5 stopni C podczas gdy na przedgórzu 7-7,5. Miesiącem najcieplejszym lipiec a najzimniejszym luty. Występuje zjawisko inwersji temperatury. Opady należą do największych w Polsce - najmniej w styczniu zaś najwięcej w lipcu - Średnia liczba dni z pokrywą śniegu wynosi w najwyższych partiach 90-140 dni. Dominują wiatry południowe osiągające największe prędkości w miesiącach zimowych. Sport w mieście i w powiecie Sanok oferuje szeroki wachlarz możliwości czynnego wypoczynku, zarówno mieszkańcom , jak i turystom. Istnieje tu szereg obiektów sportowych służących uprawianiu różnych dyscyplin. Największy to Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, położony nad brzegiem rzeki. W jego skład wchodzi: wielofunkcyjna hala sportowo-widowiskowa – ARENA SANOK, sztuczny tor jazdy szybkiej na lodzie, zespół basenów kąpielowych, hotel, stadion sportowy z zapleczem technicznym, etc. Przy ul. Stróżowskiej znajduje się stadion sportowy zaś przy ul. Mickiewicza odkryte korty tenisowe. Hala sportowa znajduje się również przy Zespole Szkół Technicznych, zaś drugi stadion przy ul. Stróżowskiej. Przy stacji paliw „Petrosan”, w pobliskim Zahutyniu funkcjonuje kryty kort tenisowy. Do najważniejszych klubów sportowych działających w mieście należą: SK Sanok ( hokej), MKS STAL-SANOK, ZKS STOMIL-SANOCZANKA sporty siłowe, siatkówka) SKŁ GÓRNIK łyżwiarstwo szybkie, TS ZRYW łyżwiarstwo szybkie, Sanocki Klub Tenisowy, METSAN SANOK (siatkówka), Bokserski Klub Sanok, Sanocki Klub Karate KYOKUSHINKAI (zawodnicy zdobywali tytuły mistrzów Polski), ZKS KOMUNALNI, Klub Imprez na Orientację POŁUDNIE i inne.
W pobliżu miasta działają: Stadnina koni w Woli Sękowej Stadnina koni w Łukowem Stadnina koni w Odrzechowej Wyciąg narciarski w Karlikowie 2 nitki o dł. 1200m każdy, - przepustowość 2000 osób na godzinę Wyciąg narciarski w Wujskiem
INFORMACJE TURYSTYCZNE - MIASTO i POWIAT
POMOC Policja - 997 Powiatowa Komenda Policji - ul. Sienkiewicza 5, tel. (013)4630686 Straż Pożarna -998 Komenda Powiatowa - ul. Przemyska 9, tel./fax(013)4631283 Pogotowie Ratunkowe -999 ul. 800 Lecia GOPR, ul. Mickiewicza 29, tel. (013)4632204 Pomoc Drogowa - tel. 981, tel. (013)32072
KOMUNIKACJA Dworzec PKS - ul. Lipińskiego, tel. inf. 9316 Dworzec Główny PKP - ul. Dworcowa 4, tel. inf. (013)4630404 Dworzec Sanok-Miasto - ul. Grunwaldzka Dworzec Sanok-Dąbrówka -ul. Piastowska Główny węzeł kolejowy - Zagórz - Plac Dworcowy Połączenie kolejowe w kierunku: Ustrzyk Dolnych i dalej Chyrowa na Ukrainie, Komańczy i dalej Medzilaborec na Słowacji oraz w kierunku Krakowa, przez Sanok, Krosno, Jasło. Dogodne połączenie z Sanokiem linia miejską nr 5,
NOCLEGI W MIEŚCIE Hotel "Błonie" Al. Wojska Polskiego 1 tel/fax (013)4631493 tel. (013)4630257, e-mail:blonie@halicz.com.pl/blonie - 68 miejsc noclegowych, obok hotelu camping (44 stanowiska caravaningowe), schronisko (27 miejsc) oraz pole namiotowe (200 miejsc) kontakt j.w. Hotel "Jagielloński" ul. Jagiellońska 49, tel./fax (013)4631208 - 45 miejsc noclegowych, Hotel "Autosan-Sanlux" ul. Lipińskiego 116, tel. (013)4650640, tel/fax (013)4632785 - 60 miejsc noclegowych, Hotel "Pod Trzema Różami" ul. Jagiellonska 13, tel.(013)4630922 (57 miejsc noclegowych) Dom Turysty PTTK ul. Mickiewicza 29, tel. (013)4631013 tel./fax. (013)4631439, (013)4630123 - (140 miejsc noclegowych) Schronisko PTSM (sezonowe) ul. Konarskiego , tel. (013)4630925 (60 miejsc noclegowych) Hotel „Resbud” Ul. Przemyska 2 Osrodek „Sosenki”
NOCLEGI W GMINACH Wola Sękowa Pensjonat "Wola Sękowa Dwór"i stadnina koni Nowotaniec 106 Bukowsko: Zajazd pod „Bukowicą” ( Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska „) Tyrawa Solna : Ośrodek Wczasowy - domki campingowe - sezonowy Gospodarstwa agroturystyczne : Gmina Besko : Leon i Danuta Szałankiewicz - Besko - Mymoń ul. Szkolna 15
Szkolne Schroniska Młodzieżowe PTSM (sezonowe); Gmina Komańcza : Szkoła Podstawowa w Komańczy Szkoła Podstawowa w Rzepedzi PTTK Rzepedź `` - Rzepedz 3 „Pantałyk”``Dołżyca Gmina Zagórz : Szkoła Podstawowa w Czaszynie Szkoła Podstawowa w Tarnawie Dolnej Szkoła Podstawowa nr 2 w Zagórzu Gmina Bukowsko: Szkoła Podstawowa w Bukowsku Gmina Sanok: Szkoła Podstawowa w Kostarowcach Szkoła Podstawowa w Trepczy Szkoła Podstawowa w Lisznej Szkoła Podstawowa w Raczkowej Gmina Tyrawa Wołoska : Szkoła Podstawowa w Tyrawie Wołoskiej
Besko: hotel przy stadionie sportowym (UG) 40 miejsc noclegowych hotel przy stacji paliw (Kazimierz Kandefer) 40 miejsc noclegowych, restauracja.
MUZEA Muzeum Budownictwa Ludowego - SKANSEN - ul. Rybickiego 3, 013-4631672 Dyrekcja przy ul. Traugutta 3 tel. 013-463-09-34 Godziny otwarcia: 15 kwietnia - 30 października: 800 - 1800 1 listopada - 14 kwietnia: 900-1400 Prezentuje: Ok. 120 obiektów ludowej architektury świeckiej i sakralnej na 38ha powierzchni - największa tego typu placówka w Polsce. Obiektem filialnym skansenu jest również cerkiew w Uluczu . Na terenie muzeum stała ekspozycja ikony karpackiej i inne wystawy. Na terenie skansenu liczne imprezy kulturalne, regionalna karczma, przejażdżki konno wierzchem i zaprzęgiem, galeria i sklepik rękodzieła itp.
Muzeum Historyczne ul. Zamkowa 2, tel. 013-4630609 Godziny otwarcia: 16 czerwca - 15 września: 900-1700 16 listopada - 15 maja: 900-1500 w poniedziałki od 1100-1500 (przez cały rok) Prezentuje: Muzeum Ikon, Galeria Zdzisława Beksińskiego oraz: ekspozycja sztuki współczesnej ( m.in. Tadeusz Makowski, Józef Pankiewicz, Marian Kruczek, Józef Jarema Jan Cybis), liturgicznej sztuki obrządku łacińskiego, zbiory archeologiczne, sztuka pokucka i inne.
KINA Kino DKF Sanocki Dom Kultury ul. Mickiewicza 24, tel. 013-4631042
SZLAKI TURYSTYCZNE przechodzące przez Sanok szlak niebieski - z Sanoka (PKP dw. głów.) przez Pohary i Suliłę na Chryszczatą szlak czerwony - ze Sanoka (PKP dw. głów. przez Góry Słonne i Pogórze Przemyskie do Przemyśla szlak żółty - łącznikowy - z Sanoka (PKP dw. głów) do krzyżówki ze szlakiem czerwonym na Orlim Kamieniu "Szlak Ikon - Dolina Sanu”- dydaktyczny, znakowany kolorem niebieskim - z Sanoka (Muzeum Ikon) do jednej z najstarszych, cerkwi w Polsce, w Uluczu, poprzez liczne obiekty architektury cerkiewnej - wiedzie doliną Sanu oraz Górami Słonnymi. „Szlak Ikon – Dolina Osławy” – dydaktyczny, z Sanoka, doliną Osławy, przez najciekawsze obiekty architektury cerkiewnej, do Smolnika nad Osławą. „Szlak Szwejka” – dydaktyczny, pieszy, znakowany kolorem czarnym, na żółtym podkładzie, wiedzie z przejścia granicznego ze Słowacją, Radoszyce- Palota przez Komańczę – Kamień – Rzepedkę – Szczawne – Dział - Zagórz – Sanok – Słonny Wierch 668 m npm – Tyrawę Wołoską – Ropienkę – Chwaniów – Liskowate – przejście graniczne z Ukraina Krościenko – Smilnyci Część szlaku przebiega przez Przemyśl i dalej do przejścia granicznego z Ukrainą: Medyka-Szehymi. Połączony jest „łącznikiem” z głównym szlakiem Sanok – Krościenko. „Szlak Szwejka” – dydaktyczny, rowerowy, znakowany kolorem zielonym, z logiem w formie „medalionu” z podobizną Szwejka. Przebiega na trasie: przejście graniczne polsko- słowackie w Radoszycach – Komańcza – Morochów – Zagórz - Sanok – Tyrawa Solna – Ropienka – Liskowate – przejście graniczne: Krościenko/Smilnycia. Część szlaku przebiega przez Przemyśl i dalej do przejścia granicznego z Ukrainą: Medyka-Szehymi. Połączony jest „łącznikiem” z głównym szlakiem Sanok – Krościenko. „Szlak nadsańskich umocnień’ – szlak dydaktyczny, rowerowy, znakowany kolorem czarnym, z logiem w formie bunkra i stojącego przed nim działa. Wiedzie z Soliny, doliną Sanu, przez Lesko, Sanok, Dynów, do Krasiczyna, przez najciekawsze obiekty radzieckiej ( tzw. „Linia Mołotowa”) i niemieckiej sztuki ( umocnienia nadgraniczne) fortyfikacyjnej z okresu II wojny światowej.
Szlaki turystyczne w powiecie sanockim Czerwony -Sanok - Przemyśl (przez Góry Słonne i Pogórze Przemyskie) Czerwony - główny szlak beskidzki biegnący przez Beskid Niski i Bieszczady. Niebieski - szlak graniczny biegnie pasmem granicznym wzdłuż granicy ze Słowacją Niebieski - Sanok - Chryszczata Żółty - Wola Piotrowa - Bukowica - Kanasiówka Żółty - łącznikowy z Sanoka na Orli Kamień Zielony - Mymoń - Komańcza, przez Bukowicę i Kiczerę Długą "Szlak Ikon" - znaki niebieskie - Sanok - Ulucz - Sanok
INFORMACJA TURYSTYCZNA w Sanoku Centrum Informacji Turystycznej "ORBIS' ul. Grzegorza z Sanoka 4, tel. (013)4630938 (013) 4632859 Biuro Promocji Miasta - Rynek 1, tel. (013) 4652828, fax (013)4630890, email: umsanok@ks.onet.pl PTTK O/Sanok ul. 3 Maja 2, tel. /fax (013)4632171
SAMORZĄD Powiat Sanocki, utworzony po reformie administracyjnej 1 stycznia 1999r. obejmuje: gminę miejską Sanok, gminę wiejską Sanok, miasto i gminę Zagórz, gminy wiejskie: Komańcza, Bukowsko, Besko, Zarszyn, Tyrawa Wołoska. Liczy 1225 km 2, tworzy go łącznie 107 miejscowości. Na terenie powiatu żyje 95740 mieszkańców. Starostwo Powiatowe - Rynek 1(Starosta i Przew. Rady) tel. 013-4652900 - centrala Miasto Sanok tworzy siedem dzielnic: Śródmieście, Posada, Wójtowstwo, Dąbrówka, Olchowce, Błonie i Zatorze. Liczy niespełna 41000 mieszkańców. Obejmuje powierzchnię 36,8 km2Urząd Miasta Sanoka Rynek 1, 38-500 Sanok. tel. 013-4652811 - centrala, fax. 013-4630890, e.mail: umsanok@ks.onet.pl strona internetowa : www.sanok.pl www.um.sanok.pl Gmina Besko ma powierzchnię 27,60 km 2, liczy 4300 mieszkańców, w jej skład wchodzą 3 sołectwa, Urząd Gminy - ul. Podkarpacka , tel.013-4673061, fax 013-4674317 Gmina Bukowsko ma powierzchnię 138,2 km2, liczy 5200 mieszkańców, w jej skład wchodzi 12 sołectw i 2 osady. Urząd Gminy - 38-505 Bukowsko 290, tel.013-4674024, fax 013-464674466 Gmina Komańcza ma powierzchnię 455km2, liczy 5468 mieszkańców, w jej skład wchodzi 14 sołectw. Urząd Gminy - 38-543 Komańcza, tel. 013-4677018, Gmina Sanok ma powierzchnię 230 km2, liczy 16000 mieszkańców, w jej skład wchodzą 32 sołectwa.. Urząd Gminy - ul. Kościuszki 23, 38-500 Sanok, tel. 013-4641884, fax 013-4631527 Gmina Tyrawa Wołoska ma powierzchnię 68,60 km2, liczy 2000 mieszkańców, w jej skład wchodzi 5 sołectw. Urząd Gminy - 38535 Tyrawa Wołoska 175, tel. 013-4621123, Gmina Zagórz ma powierzchnię 160 km2 w tym 22 km2 tworzy miasto, liczy 12650 mieszkańców , tworzy ją 10 sołectw. Urząd Miasta i Gminy - ul. 3 Maja 2, 38-600 Zagórz, tel. 013-4622079, fax 013-4634355 Gmina Zarszyn ma powierzchnię 106 km2, liczy 9245 mieszkańców, tworzy ja 10 sołectw.. Urząd Gminy 38-500 Zarszyn, tel. 013-4671048, fax 0134671048
Pokaż obiekty z miejscowości Sanok
