Łukawica (337 m n.p.m.) – to wieś w odl. 4 km na północ od Leska położona nad potokiem Dyrbek (dawniej Łukawica) w pobliżu jego ujścia do Sanu i częściowo także nad Sanem w rozległej malowniczej dolinie u podnóża lesistych wzgórz: Szałaszyska od wschodu i Horodysko od południa. Przebiegająca tędy linia kolejowa z Zagórza do Krościenka i Chyrowa znana była w czasach zaborów jako linia cesarska Budapeszt – Przemyśl lub Lwów. Do lat 80-tych kursowały pociągi z Zagórza do Przemyśla (89 km) i prawdopodobnie trasa ta zostanie ponownie uruchomiona jako tzw. turystyczna trasa wojaka Szwejka.

Ważniejsze epizody z przeszłości: Na wzgórzu Horodysko lub Horodyszcze między Sanem a potokiem Dyrbek według tradycji ( i A. Fastnachta, Osadnictwo s. 61) znajduje się dawne grodzisko. Jego istnienie nie zostało do tej pory potwierdzone badaniami. 1436 r. - wieś występuje pod nazwą Lukawicze jako własność szlachecka w sobieńskich dobrach Kmitów. Jan Goligyan jako zastępca żony swej Małgorzaty występuje w sądzie przeciwko Mikołajowi Kmicie, kasztelanowi przemyskiemu, który zajął gwałtem dobra ojczyste Małgorzaty przypadłe jej prawem bliższości po zmarłym bracie rodzonym Janie Kmicie i dzieciach jego z Bachórca. Były to wówczas nast. Dobra: zamek Sobień z wsiami do niego należącymi: Załuż, Manasterzec, Łukawica, Lesko i inne. 1441 r. – Lukawycza, na podstawie podziału między Małgorzatą żoną Mościca z Wielkiego Koźmina a jej stryjem Mikołajem Kmitą z Wiśnicza, kasztelanem przemyskim, Małgorzata odstąpiła Mikołajowi i jego synom zamek Sobień z wsiami do zamku należącymi: Załuż, Manasterzec, Łukawica, Jankowce i inne. 1443 r. – Jan Kmita ręczy wsią Marciszowi z Iwonicza, iż jego stryjenka Jagienka dotrzyma zawartej umowy. 1457 r. – Lukawicza. Stanisław, Mikołaj i Jan, bracia z Wiśnicza a synowie Mikołaja z Sobnia pozywają przed sąd Jana Kmitę z Wiśnicza, kasztelana lwowskiego o gwałtowne zajęcie dóbr przypadłych im sorte vulgariter loszem: zamku Sobień i wsi do niego należących: Załuż, Manasterzec, Łukawica, Jankowce, Postołów i inne. 1477 r. – Jan, Piotr, Stanisław i Andrzej Kmitowie wydają przywilej dla miasta Leska, w którym nadają m.in. mieszczanom łany roli miedzy lasem Kostryń a Rozdziałem przed Wolą Postołową, rzeką San aż do potoku Lukawica (tj. do dzisiejszego Podstawia). 1489 r. – Stanisław Kmita, kasztelan sanocki zapisuje żonie swej Katarzynie, córce Jana Amora z Tarnowa 6000 zł węgierskich na połowie swych dóbr: zamku Sobień i wsi do niego należących: Manastyrz, Łukawica, Łukawska Wola i inne. 1497 r. – Stanisław Kmita, kasztelan przemyski gwarantuje Stanisławowi Derszniakowi z Rokitnicy terminowy zwrot pożyczonych 100 grzywien intromisją w dobra Łukawica i Postołowska Wola. 1504 r. – tenże Stanisław Kmita, wojewoda bełzski gwarantuje Janowi Tyrawskiemu terminowy zwrot 100 zł intromisją w wieś Łukawica. 1513 r. – Piotr Kmita starosta przemyski i Stanisław Kmita, dziedzice z Sobnia dokonują podziału dóbr po śmierci ojca Stanisława Kmity wojewody ruskiego. Mocą tego podziału zamek Sobień z wsiami Manasterzec, Łukawica i inne przypadają na własność Stanisławowi Kmicie. 1515 r. – Łukawica należy do dóbr leskich Kmity Sobieńskiego. 1526 r. – we wsi były uprawiane 2 łany ziemi, pracował młyn, folusz i piła w tartaku. 1530 r. – we wsi odnotowano 2 łany, młyn, folusz. 1536 r. – 2 łany ziemi i 2 młyny. 1570 r. – pracownik Iwan Szimkowycz, a w 1571 r. Jaczko z Łukawicy przyjmują prawo miejskie Leska. 1672 r. – podczas ostatniego już najazdu tatarskiego na Bieszczady we wsi należącej do Stadnickich ocalały 4 domy. 1880 r. – wieś liczyła według spisu ludności 787 mieszkańców (natomiast w świetle danych szematyzmu gr.-kat. 442 (tj. 231 gr.-kat., 137 rz.-kat. i 74 izraelitów), należała do grecko-katolickiej parafii w Manastercu i rzymsko-katolickiej parafii w Lesku. Do posiadłości szlacheckiej należały 44 morgi lasu, natomiast do gromady 176 morgów roli, 15 – łąk i ogrodów, 41 – pastwisk, 20 – lasu. Warto zobaczyć: 1. Wzgórze Horodysko z malowniczą panoramą na Park Krajobrazowy Gór Słonnych. 2. Zabytkowe kapliczki z końca XIX w. przy wjeździe do wsi i stacji PKP oraz za pocztą (obie po prawej stronie jadąc od Leska). Za Łukawicą (jadąc w stronę Leska) w przysiółku Podstaw odchodzi w lewo do Bezmiechowej droga lokalna, którą prowadzi polski odcinek międzynarodowego szlaku rowerowego „Zielony rower”. Ok. 500 m dalej panorama na Park Krajobrazowy Gór Słonnych, Jankowce, a za laskiem brzozowym wyłoni się Lesko z dominującą nad miastem wieżą kościoła.


Pokaż obiekty z miejscowości Łukawica

Wykaz miejscowości:

Bachlawa Baligród Bandrów Berezka Bereżnica Wyżna Bezmiechowa Bóbrka k. Soliny Brzegi dolne Buk Bukowiec Bykowce Bystre koło Baligrodu Bystre koło Michniowca Chmiel Chrewt Cisna Czarna Czaszyn Dwernik Glinne Górzanka Grąziowa Hoczew Hoszów Hołuczków Jankowce Jasień Jureczkowa Komańcza Kostryń Krościenko Kulaszne Lesko Leszczowate Liskowate Lutowiska Markowce Michniowiec Mokre Morochów Morochów Myczków Myczkowce Orelec Pakoszówka Paszowa Pisarowce Polana Polańczyk Poraż Puławy Płowce Raczkowa Radoszyce Rajskie Równia Rozpucie Roztoka Rudenka Rzepedź Sanoczek Sanok Serednica Siemuszowa Smolnik Sobień Sokole Solina Średnia Wieś Srogów Dolny Srogów Górny Stefkowa Strachocina Szczawne Terka Trepcza Trzcianiec Turzańsk Tyrawa Solna Tyrawa Wołoska Uherce Mineralne Ulucz Ustjanowa Górna Ustrzyki Dolne Ustrzyki Górne Wańkowa Wetlina Wisłoczek Wisłok Wielki Wojtkowa Wojtkówka Wola Michowa Wola Piotrowa Wołkowyja Wujskie Zabłotce Zagórz Załuż Zwierzyń Żłobek Łęg Łobozew Łodyna Łodzina Łopienka Łukawica