Wujskie - (350 – 470 m n.p.m.) – to miejscowość u podnóża Gór Słonnych malowniczo położona na nasłonecznionym stoku w Parku Krajobrazowym Gór Słonnych. Wspina się ona od kościoła naturalnie aż pod grzbiet Gór Słonnych. We wsi znajduje się wyciąg narciarski.
Ważniejsze epizody z przeszłości:
1494 r. – przynosi pierwszą wzmiankę o potoku Woysko płynącym przez wieś Wujskie i Załuż, prawym dopływie Sanu. Wtedy to Stanisław Kmita zastawił wieś Załuż z wierzchowinami dochodzącymi do tego potoku. Od nazwy tego potoku wzięła nazwę wieś Wujskie. Z upływem czasu ulegała ona modyfikacjom np. Wola Uisko – 1513, Zaluzka Volya – 1526, Woyszkye – 1542, Wojskie – 1580. 1513 r. – z dokumentu dziedziców sobieńskiego klucza dóbr Piotra – starosty przemyskiego i Stanisława Kmitów dokonujących podziału majątku po śmierci ojca Stanisława (wojewody ruskiego) dowiadujemy się, że zamek Sobień, wsie Manasterzec, Załuż, Wujskie i inne przeszły w posiadanie Stanisława Kmity. Była to własność szlachecka w historycznej ziemi sanockiej. 1526 r. – Wujskie wraz z Bezmiechową i innymi wsiami było już w posiadaniu Piotra Kmity, marszałka wielkiego koronnego. Obie wsie posiadały wolniznę i nie płaciły podatku. 1542 r. – mieszkaniec Wujskiego Mathwey de Woyszkye gener Pasenkow przyjął prawo miejskie miasta Leska. Fakt ten dowodzi, iż miejscowość wchodziła w skład leskiego klucza dóbr Kmitów. XVI w. – końcem XVI w. wieś przeszła na ponad półtora wieku w posiadanie Stadnickich, 1672 r. – najazd tatarski przyniósł ogromne zniszczenia i wyludnienie wsi. XIX w. – miejscowość należała do Zatorskich i Wiktorów. Początkiem tego stulecia w 1804 r. zbudowano tutaj murowany rz. kat. kościół parafialny p.w. św. Kosmy i Damiana dla służby dworskiej i robotników manufaktury tkackiej. 1839 r. – manufakturę tkacką zniszczył pożar i robotnicy rozjechali się. Dziedziczka wsi odstąpiła wówczas kościół na cerkiew unicką bowiem stara drewniana cerkiew groziła zawaleniem. Odtąd świątynia ta aż do drugiej wojny światowej służyła jako parafialna cerkiew unicka mieszkańcom dwóch wsi: Załuża i Wujskiego. 1921 r. – po I wojnie światowej wieś liczyła 178 domów i 1031 mieszkańców ( w tym 985 unitów, 40 rz. kat., 6 Żydów wyznania mojżeszowego). 1947 r. – po wysiedleniach ludności obrządku unickiego murowany kościół ponownie wrócił do obrządku rz. kat. Końcem XX w. Wujskie liczyło ok. 70 gospodarstw, a we wsi ocalało kilka starych domów.
Warto zobaczyć:
- Obok drogi kościół kamienny z 1804 r. p.w. św. Kosmy i Damiana. Ta barokowa jednonawowa świątynia posiada sklepienie kolebkowe na gurtach i obok murowaną dzwonnicą z tego samego okresu.
- Pozostałości dworskiego parku krajobrazowego i ogrodów. Dwór i folwark zostały spalone i zniszczone, a historyczny układ przestrzenny zatarty. Zbiorowiska drzewiaste uległy w większości całkowitemu wyniszczeniu, a granice są dziś tylko częściowo czytelne. Dawne ogrody z widokiem na pasmo górskie otaczają od dołu głębokie zapadliska, jary i potoki, które do niedawna graniczyły z ogrodem i lasem. Z drzew pomnikowych zachowały się 4 lipy szerokolistne o obwodzie 350 cm.
Opracował Stanisław Orłowski - Stowarzyszenie Przewodników Turystycznych "Karpaty"
Pokaż obiekty z miejscowości Wujskie
